همه چیز درباره ی جشن نوروز
سناتورمد
همه چیز درباره ی جشن نوروز
جشن نوروز یکی از قدیمی ترین جشن های ایرانیان است که از دیرباز حوادث تاریخی ، اوضاع سیاسی و اجتماعی نتوانسته آن را از رونق بی اندازد .
نوروز از ترکیب دو واژه “نو” و “روز” ساخته شده است و بر نخستین روز از نخستین ماه سال خورشیدی اطلاق می شود.
ابوریحان بیرونی می‌گوید از رسم های پارسیان است که نخستین روز است از فروردین ماه و از این جهت روز نو نام کرده اند؛ زیرا پیشانی سال نو است.
واژه ی نوروز در زبان عربی هم به شکل متداول فارسی آن “نوروز” و هم به گونه معرف آن یعنی “نیروز” به کار رفته است.
در فرهنگ ایرانی جشن نورور جشنی است که از روز هرمزد (روز اول) از ماه فروردین شروع می شود و تا مدتی ادامه دارد. این عید که از بزرگترین اعیاد ملی ایرانیان و نماینده قریحه ی شاداب این ملت کهن سال است، به آن علت از اعیاد دیگر ملل چشم گیرتر و ماندگارتر می باشد که در زمانی جوانی جهان برپا می شود. یعنی انتشار دهنده تازه شدن زمان و به پایان رسیدن عمر فصل سرما است.
از علل برپایی جشن نوروز می توان به این نکته اشاره کرد که از گذشته های دور اول ماه و اول سال در نزد ایرانیان مقدس بوده است. روز اول هرماه در نزد زرتشتیان به نام خداوند “اهورامزرا” موسوم است و به این علت بسیار محترم است و جشنی مذهبی به شمار می آید. اول هر سال نیز صرف نظر از جایگاه ویژه خود مصادف با روز هرمزد می شود و محترم است. در نتیجه اتفاق دو روز مقدس عیدی پدید آمده که نوروز نامیده می شود.
علل بزرگ شمردن و ماندگاری نوروز
از دیرباز تا کنون جشن نوروز در افسانه های ایرانی جایگاه ویژه ای داشته است . عللی که سبب ماندگاری آن شده اند را در زیر بیان می کنیم ؛
۱ . کیومرث، نخستین پادشاه، در روز اول فروردین نوروز از مادر زاده شد.
۲.تهمورث در این روز فرخ دیوان تبه کار و مردم آزار را به بند کشیده است .
۳.فریدون شاه در این روز کشور پهناور ایران را در میان سه فرزند خود ایرج ، سلم و تور تقسیم کرده است .
۴.سام نریمان قهرمان ملی ایرانیان در این روز مردم آزاران و تبه کاران را سرکوب کرده و آسایش مردم کشور را پایدار ساخت .
۵. شاه کیخسرو در این روز فرخنده افسر پادشاهی را به لهراسب بخشیده است .
۶. زرتشت در همین روز مبارک از سوی اهورامزدا به پیامبری برگزیده شد.
۷. شاه گشتاسب و کتایون و جاماسب در نوروز آیین مزدیسنا را پذیرفته و از پیغمبر ایرانی پیروی کرده اند.
در عهد باستان، مراسم جشن نوروز به مدت ۲۱ روز برگزار می شد که در هر روز برنامه ای خاص انجام می گرفت . چند روز دید و بازدید خویشاوندان و بزرگان صورت می گرفت و چند روز به گشت و گذار در طبیعت اختصاص داده می شد.
امروزه مراسم عید نوروز به مدت ۱۳ روز برگزار می شود که از اول فروردین به دید و بازدید اقوام و تفریح و مسافرت می گذرد تا روز ۱۳ فروردین که روز طبیعت است و باید در دل طبیعت گذرانده شود .
مقدمات نوروزی
برگذاری هر جشنی مقدماتی دارد ، از مقدمات نوروزی می توان به موارد زیر اشاره کرد ؛
خرید نوروزی، خانه تکانی، سبز کردن سبزه ، آماده کردن آجیل و شیرینی و… که ایرانیان به شور و شوق فراوان به آن می پردازند . معمول این است که مردم همه ی ماه اسفند را در شمار روزهای مقدماتی این جشن به حساب می آورند و از همان آغاز ماه ، به فراهم کردن مقدمات ایام عید می پردازند.
چشم گیر ترین کاری که خانواده های ایرانی به آن می پردازند سبز کردن سبزه است، از حبوبات مختلف و شاید همچنان که در گذشته ها بوده است از هفت و یا دوازده دانه ی خوراکی. در مناطق جنوب تر ایران از دو هفته پیش تر کوزه و بشقاب را با جو، گندم ، ماش و عدس سبز می کنند.
بعضی از زنان دست و پا و احیانا سر خود را حنا می بندند ، شیرینی و سمنو می پزند و خود را برای رسیدن سال نو آماده می کنند. تعدادی از مردم بخصوص کودکان تخم مرغ هفت سین را رنگ می کنند. رنگ کردن الاغ ، اسب و گوسفند نیز همچنان در برخی مناطق عشایر نشین مرسوم است.
یکی از مهم ترین آیین های نوروز چیدن سفره ی هفت سین است، که این عدد هفت از زمان قدیم مقدس بوده و به هفت امشاسپندان، بزرگترین ایزدان آیین مزدیسنا اشاره دارد . اقلامی که در سفره نهاده می شود هر کدام پیوستگی ویژه ای با آداب اجتماعی دارد و یادآور امور مشخصی است که در سنت ها ریشه دارد. سبزه ، سیب ، سنجد، سمنو، سیر، سرکه و سماق،هفت سین سفره هستند که همراه با تنگ ماهی قرمز ، تخم مرغ های رنگی و آینه و شمعدان سفره ی نوروز را تشکیل می دهند .
طبق رسوم کهن همه ی اعضای خانواده در موقع تحویل سال (لحظه ی ورود خورشید به برج حمل) در خانه و دور سفره هفت سین گرد می آیند. پس از تحویل سال بزرگ خانواده به اعضای خانواده خصوصا کودکان عیدی می دهد .
برخی دیگر از مقدمات جشن نوروز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱.تعمیر و مرمت خرابی های جزئی ساختمان .
۲. گرد گیری و شستن فرش ها، پرده ها و تمیز کردن اتاق ها.
۳.تهیه لباس و کفش نو برای اعضای خانواده .
۴. تهیه برنج و روغن و گوشت و تدارکات شام شب عید.
۵. پخت نان لواش برای عید که در روستاها هنوز هم این رسم پا برجاست.
رسومات مربوط به حاجی فیروز
چند روز مانده به جشن نوروز، دسته ای از مردمان با نشاط درصدد تهیه مقدمات فرا رسیدن عید نوروز به دور هم گرد می آمدند، شتر یا اسبی تهیه می کردند و جوانی خوش صورت و نیک سیرت را از میان خود برمی گزیدند و آن جوان را میر نوروز یا حاجی فیروز نام می نهادند. جوان ها همراه حاجی فیروز همگی دل زنده و خوش گذران بودند.
این دسته با تار و تنبور ، ساز و دهل به خواندن ترانه مشغول بوده و به کوچه و بازار می رفتند . مردم را شاد می کردند . هر جایی که شتر یا اسب حاجی فیروز می ایستاد صاحب خانه باید سور و سات حاجی فیروز و همراهانش را با کمال احترام تقدیم می کرد .
حاجی فیروز یک حلقه طناب بلند در دست راست و یک باز شکاری در دست چپ داشت . وقتی که از کنار دیوار خانه ای عبور می کرد طناب خود را از روزنه بخاری یا اجاق یا بادگیر به داخل خانه می انداخت و صاحب خانه با دیدن طناب می دانست که حاجی فیروز چیزی را طلب کرده است . او موظف بود نزدیک ترین چیز را بی درنگ به طناب حاجی فیروز ببندد . حاجی فیروز هم بایستی بی درنگ طناب خود را بیرون بکشد. پس از کشیدن طناب او با دیدن هرچیزی که به طناب بسته شده بود فال می گرفت.
مثلا اگر جادویی به طناب بسته شده بود آن را به فال بد می گرفت و فریاد می زد این خانه خراب خواهد شد و تمام ثروت این خانه به فنا خواهد رفت اما اگر نان شیرمال و شیرینی و آجیل به طناب بسته بودند آن را به فال نیک می گرفت و فریاد می زد این خانه به منتهای سعادت خواهد رسید . البته اکنون بیشتر این رسوم منسوخ شده و حاجی فیروز فقط مردی با لباس قرمز باقی مانده که با دایره ای در دست و صورتی سیاه شده می خواند و می رقصد و مردم را شاد می کند .
خرید هدیه برای نوروز
جهت خرید بدلیجات که بهترین هدیه برای نوروز می باشد به فروشگاه اکسسوری سناتور مد مراجعه کنید.
